Adverse Effects of Antibiotic Therapy in Asymptomatic Bacteriuria in Children with Urinary Tract Anomaly

E Nurullayev, B Ardıçlı, AÖ Çiftçi, İ Karnak, S Ekinci

Hacettepe University Faculty of Medicine Department of Pediatric Surgery

Background/Purpose:Asymptomatic bacteriuria (AB) is a common finding in individuals with urinary system anomalies which leads to unnecessary antibiotic treatment. In this study, we aimed to investigate the effect of asymptomatic bacteriuria treatment on the development of symptomatic bacteriuria and antibiotic resistance in children with urinary tract anomalies.

Material and Methods:Medical records of children with urinary tract anomalies who had AB between 1.1.2016 and 31.12.2016 in our institution were reviewed retrospectively. AB was defined as >10⁵colony forming units/ml in middle stream urine or >10²colony forming units/ml in urine obtained by bladder catheterization.

Results:Seven girls and 32 boys with a mean age of 70,9 months (3-208 months) experienced 101 AB in the study period. Eighteen (%46) patients had single AB and others had two or more (2-8). Urinary system anomalies were; neurogenic bladder (n=18), vesicoureteral reflux (n=12), hypospadias (n=11), ureteropelvic junction obstruction (n=5); congenital adrenal hyperplasia/urogenital sinus (n=2), persistent cloaca (n=1), posterior urethral valve (n=1). Urine cultures were obtained by bladder catheterization (n=65) and middle stream urine (n=38). Bacteria obtained in cultures were; Escherichia coli (n=39), Enterococcus faecalis (n=31), Klebsiella pneumonia (n=24) and others (n=41). Sterile urine was obtained in control cultures without treatment in four cases (10%). Of the 35 patients who received antibiotic therapy, 14 (40%) had sterile urine in control cultures. Of the 21 patients who had bacteriuria despite antibiotic treatment; 2 (%9,5) had symptomatic bacteriuria, 5 (%23,8) had bacteriuria with new species, 2 (%9,5) had bacteriuria with old species which gained antibiotic resistance, 6 (%28,5) had bacteriuria with both new species and old species which gained antibiotic resistance.

Conclusion:In children with urinary tract anomalies, AB treatment causes symptomatic urinary tract infection, development of antibiotic resistance, and ABs involving new bacterial species. Awareness about rational antibiotic use has utmost importance to prevent these complications.

Keywords: asymptomatic bacteriuria, urinary system, anomaly, child

Üriner Sistem Anomalisi Bulunan Çocuklarda Asemptomatik Bakteriüride Antibiyotik Tedavisinin Olumsuz Etkileri

E Nurullayev, B Ardıçlı, AÖ Çiftçi, İ Karnak, S Ekinci

Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Cerrahisi Anabilim Dalı

Amaç: Asemptomatik bakteriüri (AB) üriner sistem anomalisi bulunan bireylerde sık rastlanan ve gereksiz antibiyotik tedavisine neden olan bir bulgudur. Sadece üriner sistem mukoza bütünlüğünü bozacak cerrahi girişimler öncesi tedavi edilmesi önerilmektedir. Bu çalışmada, üriner sistem anomalisi bulunan ve AB saptanan çocuklarda antibiyotik tedavisinin etkilerini araştırmak amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntem: Merkezimizde 1.1.2016-31.12.2016 tarihleri arasında AB saptanan ve üriner sistem anomalisi bulunan çocukların tıbbi kayıtları geriye dönük olarak incelenmiştir. İdrar yolu enfeksiyonu ilişkili hiçbir semptom bulunmaksızın orta akım idrardan elde edilen kültürlerde >10⁵koloni/ml ve mesaneden kateterle idrar alınarak elde edilen kültürlerde >10²koloni/ml bakteri üremesi AB olarak kabul edilmiştir.

Bulgular: Yaş ortalaması 70,9 ay (3 ay-208 ay) olan, 32 erkek ve 7 kız olguda 101 AB saptanmıştır. Olguların %46’sında (n=18) tek, diğerlerinde 2 ve daha fazla (2-8) AB saptanmıştır. Üriner sistem anomalileri; nörojen mesane (n=18), vezikoüreteral reflü (n=11), hipospadias (n=12), üreteropelvik bileşke obstrüksiyonu (n=5), ekstrofia vezika (n=3), ekstrofia kloaka (n=2), doğumsal adrenal hiperplazi/ürogenital sinüs (n=2), persistan kloaka (n=1) ve posterior üretral valvdir (n=1). Kültürler orta akım idrar (n= 38) ve kateterle mesaneden alınan idrardan (n= 65) elde edilmiştir. Kültürlerde elde edilen bakteriler; Escherischia coli (n= 39), Enterococcus fecalis (n=31), Klebsiella pneumonia (n= 24) ve diğerleridir (n=41). Dört olguda tedavi verilmeksizin kontrol kültürlerde steril idrar elde edilmiştir (%10). Antibiyotik tedavisi verilen 35 olgudan 14’ünde (%40) kontrol kültürlerde steril idrar elde edilmiştir. Antibiyotik tedavisine rağmen bakteriüri saptanan olgulardan (n=21); 2’sinde (%9,5) semptomatik bakteriüri, 5’inde (%23,8) yeni türler içeren bakteriüri, 2’sinde (%9,5) antibiyotik direnci geliştirmiş eski türü içeren bakteriüri ve 6’sında (%28,5) hem yeni türler hem de antibiyotik direnci geliştirmiş eski türü içeren bakteriüri gözlenmiştir.

Sonuç: Üriner sistem anomalisi bulunan çocuklarda AB tedavisi semptomatik idrar yolu enfeksiyonuna, antibiyotik direnci gelişimine ve yeni bakteri türlerinin dahil olduğu AB’lere neden olmaktadır. Bu karmaşaların önlenebilmesi için akılcı antibiyotik kullanımı konusunda farkındalık kazandırılması önemlidir.

Anahtar Kelimeler: asemptomatik bakteriüri, üriner sistem, anomali, çocuk