The Efficacy of Biofeedback and TENS Therapy on Mild and Moderate Hydronephrosis associated to Dysfunctional Voiding in Children

Hİ Tanrıverdi*, H Çayırlı*, B Arıkbaşı*, M Özkol**, GD Horasanlı***, C Taneli*

*Celal Bayar University, Medical Faculty, Dept. of Pediatric Surgery, Division of Pediatric Urology, Manisa
**Celal Bayar University School of Medicine Department of Radiology Division of Pediatric Radiology, Manisa Turkey
***Celal Bayar University School of Medicine Department of Biostatistics, Manisa, Turkey

Aim:The aim of the present study is to evaluate the efficacy of the treatment of transcutaneous electrical nerve stimulation(TENS) and biofeedback in mild and moderate hydronephrosis diagnosed by ultrasonography in dysfunctional voiding. 

Materials and methods:12 patients diagnosed as dysfunctional voiding with mild and moderate hydronephrosis detected in the upper urinary tract were included in the study. Diagnosis was made clinical symptoms, voiding frequency/volume charts, lower urinary tract symptom score, ultrasonographyof  urinary system. Voiding cystouretrography was performed to all patients due to frequent urinary tract infection. Neurogenic diseases and vesicoureteral reflux patients were excluded from the study. Pre and post dysfunctional voiding treatment hydronephrosis levels were compared and evaluated retrospectively.  It was also observed that all dysfunctional voiding cases had coexisting overactive bladder.  Thus in addition to biofeedback treatment, TENS  was also applied. Uroflow biofeedback treatment was applied by Aymed Dyno^TM instrument, first month two sessions per week, second month one session per week, and a total of 12 sessions. TENS treatment was performed at parasacral area 3 sessions/week, 30 min/day, a total of 20 sessions.

Results: Of total 12 patients, 7 female and 5 male and the mean age of the patients were 8.4 years. Since 6 cases had bilateral hydronephrosis, hydronephrosis levels were assessed in a total of 18 kidneys. After treatment, hydronephrosis was disappeared in 15 of 18 renal units, regress 2 levels in two renal units and 1 level in 1 renal unit. Decreas of hydronephrosis was significant statisticaly (Wilcoxon, p<0,001). Dysfunctional voiding is known as the most common lower urinary tract dysfunction causing upper urinary tract complications. We believe that mild and moderate level hydronephrosis coexisting with dysfunctional voiding occur, ureterovesical junction impairment before the development of vesicoureteral reflux because of frequent urinary tract infection, trabeculation and increased thickness of the bladder wall secondary to dysfunctional voiding.

Conclusion: In the present study we observed that additional TENS treatment to biofeedback training which is a very effective treatment in dysfunctional voiding, decreased or cured the hydronephrosis in children. When the dysfunctional voiding is treated properly the risk of upper urinary tract complications is also reduced.

Keywords:

Çocuklarda Disfonksiyonel İşemeyle Birlikte Görülen Hafif ve Orta Dereceli Hidronefrozlara Biofeedback ve TENS Tedavisinin Etkisi

Hİ Tanrıverdi*, H Çayırlı*, B Arıkbaşı*, M Özkol**, GD Horasanlı***, C Taneli*

*Celal Bayar Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Çocuk Cerrahisi Anabilim Dalı, Çocuk Ürolojisi Bilim Dalı, Manisa
**Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı Çocuk Radyolojisi Bilim Dalı, Manisa
***Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyoistatistik Anabilim Dalı, Manisa

Amaç:Bu çalışmada disfonksiyonel işeme(Dİ) tanısı alan ve üriner sistem ultrasonografilerinde orta ve hafif dereceli hidronefroz saptanan olgularda biofeedback ve transkutanöz elektriksel sinir stimülasyonu(TENS) tedavisinin hidronefroz düzeylerine etkisinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

Gereç ve yöntem:Dİ tanısı alan ve üst üriner sistemde orta ve hafif hidronefroz saptanan 12 olgu çalışmaya dahil edilmiştir. Tüm olgularda klinik semptomlar, işeme/hacim çizelgesi, alt üriner sistem semptom skoru, üriner sistem ultrasonografisi ve uroflow/elektromyografi(UF/EMG) ile tanı konulmuştur. Sık idrar yolu enfeksiyonu hikayesi nedeniyle tüm olgulara işeme sistoüretrografisi çekilmiştir. Nörojenik hastalığı olan ve VUR saptanan olgular çalışmaya dahil edilmemiştir. Dİ tedavisi öncesi ve sonrası saptanan hidronefroz düzeyleri  karşılaştırılarak retrospektif olarak değerlendirilmiştir. Çalışmaya dahil olan ve Dİ tanısı konulan tüm olgulara aşırı aktif mesane(AAM)’nin eşlik ettiği saptanmıştır. Bu nedenle biofeedback tedavisine ilave olarak TENS tedavisi kullanılmıştır. Uroflow biofeedback tedavisi; Aymed Dyno^TM cihazı ile; ilk ay haftada 2, takip eden ay haftada 1 olmak üzere toplam 12 seans olarak uygulanmıştır. TENS tedavisi; parasakral bölgeden haftada 3 gün, günde 30 dakikalık seanslarla, toplam 20 seans şeklinde uygulanmıştır.

Bulgular:Dİ tanısı konulan 12 olgudan 7’si kız, 5’i erkektir. Hastaların yaş ortalaması 8,4’dür. Değerlendirilen olguların 6’sında bilateral hidronefroz saptandığından toplam 18 böbrek ünitesinde hidronefroz düzeyleri değerlendirilmiştir. Toplam 18 böbrek ünitesinden 15’inde hidronefroz tamamen kaybolmuştur. İkisinde 2 derece, birinde ise 1 derece gerilemiştir. Hidronefroz derecelerindeki azalma istatistiksel olarak anlamlı bulundu (Wilcoxon, p<0,001). Dİ’nin, en sık üst üriner sistemin etkilenmesine neden olan alt üriner sistem işlev bozukluğu olduğu bilinmektedir.  Dİ ile birlikte görülen hafif ve orta hidronefroz düzeylerinin üreterovezikal bileşke bozularak vezikoüreteral reflü oluşmadan önce, sık idrar yolu enfeksiyonu, trabekülasyon ve mesane duvar kalınlığı artışı nedeniyle Dİ ve AAM’ye sekonder olarak oluştuğu düşünülmüştür.

Sonuç:Çocuklarda Dİ tedavisinde etkili bir yöntem olan biofeedback eğitimine ilave olarak  TENS kullanıldığında, eşlik eden hidronefrozun düzelmesini ya da azalmasını sağladığı gösterilmiştir. Dİ etkili bir şekilde tedavi edildiğinde, üst üriner sistemin etkilenme riski azalmaktadır.

Anahtar Kelimeler: