Özofagus atrezisi- trakeaözofageal fistüllü olgularda yutma rehabilitasyon programının etkisi
S Serel*, T Soyer**, N Demir*, Ş Yalçın**, A Karaduman*, İ Karnak**, FC Tanyel**
*Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü
**Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Cerrahisi Anabilim Dalı
Amaç: Faringeal yutma güçlüğü olan özofagus atrezisi ve trakeaözofageal
fistüllü (ÖA-TÖF) çocuklar için yutma rehabilitasyon programı (YRP) oluşturmak
ve sonuçlarını değerlendirmek. Yöntemler: Olgular yaş, cinsiyet, atrezi tipi, onarım zamanı, ve oral beslenme
zamanı bakımından değerlendirilmiştir.
Yutma güçlüğü olan ve hava yolu aspirasyonu olan olgular çalışmaya dahil
edilmiştir. Tüm olgular termal taktil uyarı, laringeal mobilizasyon ve nöromüsküler
elektrik stimülasyon içeren YRP’ına alınmıştır. Yutma fonksiyonları 3 ml sıvı
ve baryumlu pudding ile videofloroskopi (VFS) eşliğinde YRP öncesi ve 20 seans
YRP sonrası değerlendirilmiştir. Yutmanın oral evresine ait yutma refleksinde
gecikme, nazal regurjitasyon, laryngeal penetrasyon, aspirasyon, anormal
özofagus gövde fonksiyonları, reflü ve kalıntı açısından ‘var’ veya ‘yok’
olarak kayıt edilmiştir. Penetrasyon aspirasyon skalası (PAS) ile hastanın
havayolunu koruyup koruyamadığı incelenmiştir. Bulgular: Dokuz olgu dahil edilmiştir. Yaş ortancası 10 ay (4-31 ay) ve erkek
kız oranı 5:4’dür. Altı (%66.7) olguda izole ÖA, üç (%33.3) olguda ÖA-distal
TEF vardır. Onarım süresinin ortancası 12 hafta (1-20 hafta), oral beslenem
zamanı ortancası 5 aydır (1-8 ay). YRP öncesi yapıaln VFS’de 4 olguda (%44.4)
oral beslenme uygun bulunmamış, 5 olguda (%55.6) sıvı kısıtlı beslenme
önerilmiştir. YRP sonrası oral evre fonksiyonlarında, yutma refleksinde
gecikmede, PAS ve vallekula, farinks duvarı ve priform sinüste görülen kalıntıda iyileşme saptanmıştır (p<0.05). 20 seans sonrası olguların %55.6 (n:5)’da
tam oral beslenme, %44.4’ünde (n:4) ise sıvı kısıtlı beslenmeye geçilmiştir. Sonuçlar: YRP yutma disfonksiyonu olan çocuklarda
yutma fonskiyonlarını iyileştirmektedir. Sıvı kısıtlaması olan çocuklarda daha
uzun süreli YRP’ye gerek duyurmaktadır.
Anahtar Kelimeler: