Local anesthesia is the type of anesthesia applied in interventions on a limited area and the patient is conscious. However, as with all medicines, local anesthetics have several side effects. Side effects may occur directly depending on the local anesthetic agent itself, the substance added to the local anesthetic, or the destruction products. The most important side effect related with the destruction products is acquired methemoglobinemia and the most common local anesthetic responsible from that is prilocaine (Citanest ®).
In order for hemoglobin to bind oxygen reversibly and carry oxygen to the tissues, it is necessary to keep heme iron in the ferrous (Fe +2) state. The degradation product of prilocaine; orthotoluidine, oxidizes ferrous hemoglobin iron into ferric (Fe +3) state and forms methemoglobin, which lacks the oxygen carrying capacity.
When methemoglobin exceeds 35% of total Hb, tissue hypoxia and widespread cyanosis is seen. When the level reaches 70%, coma occurs and can result with death if not treated. In the treatment of methemoglobinemia, methylene blue and ascorbic acid are used.
A 3050 gr newborn was taken to the NICU service due to tachypnea. Left pneumothorax was observed on the CXR and she was consulted to surgery. Left thorax tube was placed emergently. 3-4 hours later, she developed significant cyanosis. The preliminary diagnosis was metheglobinemia due to administration of local anesthetic. On the blood gas analysis MetHgb was 51.6%. i.v. 1 mg / kg of methylene blue treatment was started. At the end of the 2nd dose, MetHgb value dropped back to 48.6%. Four more doses of methylene blue were administered and methemoglobinemia receded. The latter course was usual.
Prilocaine solutions are widely preferred for minor surgical interventions in newborns. Methenoglobinemia should be kept in mind if unexplained cyanosis occurs following local anesthesia and does not improve despite O2 therapy, since prilocaine can cause acquired methemoglobinemia.
Keywords:
Lokal anestezi, sınırlı bir alanda yapılacak müdahalelerde uygulanan anestezi türüdür, hastanın bilinci açıktır. Ancak tüm ilaçların olduğu gibi, lokal anesteziklerin de çeşitli yan etkileri vardır. Yan etkiler doğrudan lokal anestezik maddenin kendisine, lokal anesteziğe ilave edilen maddeye, ya da yıkım ürünlerine bağlı olarak ortaya çıkabilir. Lokal anesteziklerin yıkım ürünlerine bağlı olarak oluşabilecek yan etkilerden en önemlisi edinsel methemoglobinemidir ve buna en sık sebep olan lokal anestezik prilokaindir (Citanest ®).
Hemoglobinin oksijene iki yönlü bağlanması ve dokulara oksijen taşıyabilmesi için, hem demirinin ferröz (Fe +2) durumda tutulması gereklidir. Prilokainin yıkım ürünü olan ortotoluidin ferröz haldeki hemoglobin demirini, ferrik (Fe +3) demire okside eder ve oksijen taşıma kapasitesinden yoksun methemoglobini oluşturur.
Fizyolojik şartlarda methemoglobin total Hb’nin %1’i kadardır. Methemoglobin düzeyi %10’u aşınca periferik siyanoz saptanmaya başlar, %35 ve üzeri değerlerde doku hipoksisi ile birlikte yaygın siyanoz görülürken; düzey %70’e ulaştığında koma ortaya çıkar ve tedavi edilmediğinde ölümle sonuçlanabilir. Methemoglobinemi tedavisinde metilen mavisi ve askorbik asit kullanılmaktadır.
28 yaşındaki anneden G4P1Y1 olarak C/S ile miadında 3050 gr doğan bebek inlemelerinin olması üzerine YYBÜ servisine alındı. Önce hood ile O2 verildi, sonra nazal CPAP’a alındı. Kan gazında ph:7.29, pCO2:48 mmol/L olması üzerine entübe edildi. Akciğer grafisi çekildi. Sol hemitoraksta pnömotoraks izlenen hasta cerrahiye konsülte edildi ve hastaya göğüs tüpü takıldı. 3-4 saat sonra hastanın belirgin siyanozu gelişti. Kontrol kan gazında ph:7.50, pCO2:19 mmol/L, MetHgb: %51,6 gelmesi üzerine hastada lokal anestezik uygulamaya bağlı methemeglobinemi geliştiği düşünüldü. i.v. 1 mg/kg’dan metilen mavisi verildi. 2.doz sonunda kan gazında MetHgb değeri %48,6 geldi. 4 doz daha metilen mavisi verildi. Methemoglobini normal değerlere inen hastanın sonraki takipleri olağandı.
Yenidoğanlarda küvöz başında yapılacak cerrahi müdahaleler öncesi yapılan infiltrasyon anestezisi için prilokainli çözeltiler epinefrin içermediklerinden sıklıkla tercih edilirler. Ancak prilokain, edinsel methemoglobinemiye sebep olabilir. Lokal anestezi uygulamalarını takiben hastada nedeni açıklanamayan siyanoz gözlenirse ve O2 tedavisine rağmen siyanozu düzelmiyorsa methemoglobinemi akla getirilmelidir.
Anahtar Kelimeler: